Pacjent w śpiączce: co warto wiedzieć o opiece i rehabilitacji?

Śpiączka może być skutkiem poważnych uszkodzeń mózgu, w tym udaru, nagłego zatrzymania krążenia, urazowego uszkodzenia mózgu czy ciężkich infekcji. Wymaga natychmiastowej i intensywnej opieki medycznej oraz kompleksowej terapii.

Przyczyny śpiączki po udarze i innych urazach

Do najczęstszych przyczyn śpiączki należą:

- Udar mózgu – zarówno niedokrwienny, jak i krwotoczny, prowadzący do rozległego uszkodzenia tkanki mózgowej;

- Nagłe zatrzymanie krążenia – skutkujące niedotlenieniem mózgu;

- Ciężkie urazy głowy – np. w wyniku wypadków komunikacyjnych, upadków

- Zatrucia – np. tlenkiem węgla, alkoholem metylowym, narkotykami czy lekami;

- Infekcje ośrodkowego układu nerwowego – takie jak zapalenie mózgu czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Czy pacjent może się wybudzić?

Rokowania w przypadku śpiączki są bardzo indywidualne i zależą od wielu czynników, w tym przyczyny, czasu trwania nieprzytomności oraz stopnia uszkodzenia mózgu. Niektórzy pacjenci mogą wybudzić się w ciągu kilku dni, inni po tygodniach, a nawet miesiącach.

Kluczowe znaczenie ma:

- szybkie wdrożenie rehabilitacji neurologicznej,

- regularna stymulacja sensoryczna,

- wsparcie emocjonalne i obecność bliskich.

Opieka nad pacjentem w śpiączce

Opieka nad osobą w śpiączce jest wymagająca i wieloaspektowa.

Obejmuje m.in.:

- Stałe monitorowanie funkcji życiowych – m.in. ciśnienia tętniczego, saturacji, tętna;

- Odpowiednie żywienie – zazwyczaj przez PEG

- Profilaktykę odleżyn – przez częste zmiany pozycji oraz stosowanie materacy przeciwodleżynowych;

- Rehabilitację – fizjoterapię, terapię zajęciową, stymulację polisensoryczną i logopedię;

- Zaangażowanie rodziny – kontakt z bliskimi może mieć znaczący wpływ na proces rekonwalescencji.

Program leczenia pacjentów w śpiączce w Polsce

W Polsce działa specjalny program leczenia pacjentów w śpiączce, finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Skierowany jest do osób z ograniczoną świadomością po ciężkich urazach neurologicznych. Warunki kwalifikacji do programu obejmują:

- stan oceniany w skali Glasgow (GCS) na poziomie 6–8 punktów;

- czas trwania śpiączki: do 12 miesięcy (urazowej) lub do 6 miesięcy (nieurazowej);

- stabilność podstawowych parametrów życiowych;

- stabilność oddechowa bez wspomagania mechanicznego;

- ukończony 18. rok życia w dniu przyjęcia;

- czas od zdarzenia wywołującego śpiączkę nie krótszy niż 6 tygodni.

Wybrane ośrodki realizujące program:

1. Klinika „Budzik” dla Dorosłych w Warszawie (Szpital Bródnowski) –

2. Górnośląskie Centrum Rehabilitacji „Repty” w Tarnowskich Górach –

3. Ośrodek Rehabilitacji Sawimed w Sawicach

4. Polskie Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej VOTUM – Oddział w Sawicach

5. Centrum Opieki i Rehabilitacji „Zdrowie” w Częstochowie

6. Zakład Opiekuńczo-Leczniczy „Przebudzenie” we Wrocławiu

Nadzieja i wsparcie

Śpiączka to ogromne wyzwanie nie tylko dla pacjenta, ale również dla jego bliskich. Istnieje jednak nadzieja – coraz więcej osób wraca do zdrowia dzięki postępom medycyny i rehabilitacji. Czas, cierpliwość oraz odpowiednia opieka są kluczowe w walce o powrót do świadomości.

Fundacja Udaru Mózgu wspiera pacjentów i ich rodziny, oferując pomoc informacyjną i organizacyjną. Jeśli potrzebujesz wsparcia – skontaktuj się z nami!

Infolinia Fundacji Udaru Mózgu: 605 647 600

Zobacz wywiad z Małgorzatą Muzalewską (koordynatorka zespołu fizjoterapii w Klinice Budzik) na temat rehabilitacji i opieki nad pacjentem w śpiączce