Kampania „Otwórz dłoń po udarze” jest pierwszą w Polsce akcją informacyjną skierowaną do osób, które wskutek udaru mózgu zmagają się ze spastycznością poudarową ręki.
Nad następstwami udaru mózgu można skutecznie pracować. Odpowiedni dobór ćwiczeń ma duże znaczenie w powrocie do sprawności. Ręka po udarze mózgu, choć niesprawna, jest bardzo wrażliwa na ruch. Każde zbyt forsowne lub nieprawidłowe ćwiczenie czy próba siłowego otworzenia dłoni kończy się skurczem mięśni. Fizjoterapeuci posiadają specjalistyczne wyszkolenie, aby właściwie ocenić ruchowe zaburzenia, które mogą być rezultatem uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Program fizjoterapii jest zalecany jako podstawowe leczenie skutków udaru mózgu. Fizjoterapeuta używa wielu technik, które pomagają przywrócić funkcji kończyny górnej. Fizjoterapia pomaga w przywróceniu siły mięśniowej, gibkości, zakresu ruchów, wytrzymałości, szybkości, koordynacji itp. Głównymi środkami fizjoterapii są kinezyterapia i fizykoterapia.
Kinezyterapia w spastyczności oddziałuje na chorą kończynę poprzez wiele ćwiczeń leczniczych. Umożliwia zapobieganie wzrostowi napięcia mięśniowego, a także pozwala obniżyć istniejące napięcie. Niektóre ćwiczenia możesz wykonać w domu samodzielnie lub z pomocą opiekunów. Pamiętaj, że wykonanie każdego ćwiczenia powinno być dostosowane do Twoich możliwości ruchowych. Poniższe propozycje ćwiczeń dotyczą jedynie podstawowych i najważniejszych aktywności związanych z przemieszczaniem ciała w przestrzeni.
Wstawanie i siadanie to jedna z najczęstszych czynności wykonywanych każdego dnia, która może wzmagać spastyczność w obrębie dłoni. Zadbaj, aby meble, na których siadasz i z których wstajesz najczęściej, były wystarczająco wysokie (nie niższe niż wysokość siedziska krzesła). Możesz w czasie wstawania i siadania podtrzymywać niedowładną kończynę górną zdrową dłonią. Uwaga! Należy koniecznie podwyższyć łóżko.
Ściskanie pobudza i umacnia pierwotny odruch chwytny, szybko prowadząc do zwiększenia spastyczności całej kończyny górnej. Sam chwyt jest bezużyteczny, jeśli nie można otworzyć dłoni, aby wziąć, a następnie odłożyć przedmiot.
W mięśniach „spastycznych” każdy ruch wywołuje gwałtowny skurcz. Siłowe rozciąganie wywołuje narastający skurcz i kończy się zerwaniem włókien mięśniowych.
Unoszenie się na łóżku za pomocą zwisających podciągów i poręczy (wykorzystując zdrową rękę), wywołuje nieodwracalne odruchy wyprostne.
Osoba po udarze może usprawniać się bez końca i należy tym pomagać, dostarczając odpowiednie wyposażenie i pomoce.
Powrót do łóżka jest bardzo ważny dla odzyskania sił. To właśnie podczas snu napięcie mięśniowe zmniejsza się, a ciało odpoczywa po aktywnym dniu. Odpoczynek w spastyczności ma ogromne znaczenie.
Zdanie to wypowiadają często lekarze starający się wzbudzić nadzieję u pesymistycznie nastawionych pacjentów. Stawiając za przykład pacjentów po lekkim udarze, pozostawiającym niewielkie dolegliwości, jest krzywdzące dla chorych z bardziej uszkadzającym udarem, który mimo ich ciężkiej pracy pozostawił szkody. Stwierdzenie przeciwne - „brak poprawy wynika z niedostatecznego przykładania się do ćwiczeń i/lub braku motywacji” - jest błędne. Czasami osoba po udarze wkłada w rehabilitację wiele wysiłku, lecz zmiany powstałe w wyniku choroby lub niewłaściwy program ćwiczeń nie dają szansy na osiągnięcie oczekiwanych postępów.
Nakreślenie celów jest bardzo ważnym czynnikiem w rehabilitacji, ale muszą one być realne. Nierealnych celów nie daje się osiągnąć, co wywołuje przygnębienie chorego i fizjoterapeuty. Określenie terminu osiągnięcia celu może być przyczyną wzmożonego wysiłku, który wyzwala nadmierne odruchy i powoduje zmęczenie.
Tak rzeczywiście jest, ale niezbyt długo. Długotrwałe pozostawanie w pozycji siedzącej wyzwala ukryte wzorce odruchowe. Siedzenie przez większą część dnia z nogami zgiętymi w stawie biodrowym i kolanowym oraz stopami spoczywającymi na podłodze, w przyszłości mogą utrudnić chodzenie. Ciało przyzwyczaja się do postawy zgięciowej. Z kolei długotrwałe opieranie nóg na podnóżku wywołuje pełny, utrwalony wyprost. Takie same efekty przynoszą długotrwałe ułożenia rąk i dłoni.kiwanych postępów.
Kampania „Otwórz dłoń po udarze” współtworzona jest przez Fundację Udaru Mózgu oraz Stowarzyszenie Fizjoterapia Polska przy wsparciu grantu edukacyjnego firmy Ipsen Polska.
