4 lipca 2013 r. w Warszawie odbyła się konferencja poświęcona sytuacji pacjentów po udarze mózgu „Udar mózgu. I co dalej?”. W Polsce udaru mózgu doznaje rocznie ok. 75 tys. osób. U większości pozostawia trwały ślad w postaci niepełnosprawności.

Po udarze w Polsce
Udar mózgu jest główną przyczyną inwalidztwa u osób po 40 roku życia. Pacjenci cierpią z powodu różnie objawiającej się niepełnosprawności - niesprawności ruchowej, zaburzeń czucia, mowy, widzenia czy amnezji. Agnieszka Prasol w styczniu 2010 roku doznała udaru krwotocznego z naczyniaka tętniczo-żylnego, po którym nastąpił niedowład lewostronny ciała. Jej tryb życia diametralnie uległ zmianie. Codzienne czynności stały się trudne i niewykonalne bez pomocy najbliższych. „Nagle z osoby aktywnej i samodzielnej stałam się osobą kompletnie zależną od innych, wymagającą ciągłej rehabilitacji pod nadzorem specjalistów” - opowiada

"Jedną z przeszkód utrudniającą poprawę sytuacji pacjentów jest przeświadczenie, że udar mózgu jest wyrokiem losu, a jego konsekwencjom jedynie w niewielkim stopniu można przeciwdziałać. Natomiast z większością skutków udaru mózgu można skutecznie walczyć i zmniejszyć ich nasilenie dzięki sprawnej opiece oraz leczeniu" – powiedział Adam Siger z Fundacji Udaru Mózgu.

Życie w bólu
Jednym z najbardziej dokuczliwych i bolesnych następstw udaru mózgu jest niesprawność ruchowa, spowodowana niedowładem lub wzmożonym napięciem mięśniowym, określanym jako spastyczność poudarowa. Charakterystyczne dla pacjentów ze spastycznością są: zaciśnięta pięść, nadmiernie zgięty nadgarstek i łokieć oraz ramię przyciśnięte do piersi. Dla osób po udarze oznacza to trudność w wykonywaniu podstawowych czynności - ubieraniu się, myciu czy spożywaniu posiłków. Spastyczność sprzyja także powstawaniu trwałych przykurczów, deformacji stawowych, odleżyn, zakrzepicy żylnej oraz infekcji.

Poudarowa spastyczność u dorosłych pojawia się, gdy mięśnie nie odpowiadają na wysyłane przez mózg sygnały dotyczące rozluźnienia mięśni. Następuje trwały, bolesny skurcz, co uniemożliwia ruch i zwykłą, codzienną aktywność. Spastycznie napięcie mięśniowe towarzyszy niedowładowi w około 35 proc. przypadków. Bardzo często stanowi główny problem w rehabilitacji i codziennym życiu, ponieważ jest źródłem dotkliwego bólu.

Droga leczenia
Spastyczność i towarzyszący jej ból można zmniejszyć dzięki zastosowaniu leczenia toksyną botulinową, która w neurologii jest stosowana już od kilkunastu lat. W Polsce wciąż nie wprowadzono programu terapeutycznego dla osób zmagających się ze spastycznością, pomimo otrzymania w 2009 r. pozytywnej rekomendacji Agencji Oceny Technologii Medycznych. „Toksyna botulinowa stwarza możliwości poprawy w zakresie napięcia mięśniowego, bólu, higieny, samodzielności. Jednorazowa dawka działa 3–4 miesiące i stwarza dogodne okno terapeutyczne dla fizjoterapii, która w dalszych miesiącach pomoże w pokonaniu napięcia mięśniowego i przywracaniu sprawności ruchowej”– mówi prof. Jarosław Sławek z Interdyscyplinarnej Grupy Ekspertów ds. spastyczności. „Brak dostępu polskich pacjentów do skutecznej i powszechnie stosowanej na świecie terapii spastyczności dotyka rocznie około 2000 osób, których jakość życia mogłaby ulec znaczącej poprawie”.

Rola rehabilitantów oraz fizjoterapeutów
Kluczową rolę w rekonwalescencji po udarze mózgu odgrywa rehabilitacja i fizjoterapia. Rehabilitacja umożliwia przyspieszenie procesu regeneracji oraz zmniejszenie fizycznych i psychicznych następstw choroby. Z kolei, fizjoterapeuci pomagają powrócić osobom po udarze do normalnego życia. „Rehabilitacja po udarze jest koniecznością, która będzie mi towarzyszyć do końca życia. Do tej pory udało mi się wypracować postępy w chodzeniu i poruszaniu ręką. Muszę jednak nieustannie ćwiczyć sama i z rehabilitantami, aby mózg ich nie zapomniał. To trochę jak nauka języków obcych, zapomina się, gdy się nie ćwiczy”- mówi Agnieszka Prasol.

Jeżeli pacjent nie ma dostępu do tych form leczenia następuje u niego wzrost napięcia mięśniowego po stronie niedotkniętej niedowładem, co powoduje przeciążenie i dalsze powikłania ruchowe. „Większości skutków udaru mózgu można przeciwdziałać dzięki intensywnej, odpowiednio prowadzonej fizjoterapii” - stwierdził dr Maciej Krawczyk ze Stowarzyszenia Fizjoterapia Polska. „Musimy mieć jednak świadomość, że kluczowe jest jak najszybsze rozpoczęcie pracy z osobą po udarze, a brakuje miejsc, w których taka pomoc może zostać udzielona”.

O konferencji „Udar mózgu. I co dalej?”
Organizatorami konferencji „Udar mózgu. I co dalej?” była Fundacji Udaru Mózgu oraz Interdyscyplinarna Grupa Ekspertów ds. Spastyczności. 4 lipca 2013 r. o godzinie 13.00 w Centrum Prasowym Foksal w Warszawie przy ul. Foksal 3/5 specjaliści omówili aktualną sytuację pacjentów po udarze, problemy związane z kluczowymi powikłaniami poudarowymi, w tym ze spastycznością oraz możliwości poprawy dostępnego leczenia i rehabilitacji. Spotkanie odbyło się w konwencji dyskusji panelowej, w której wzięli udział Prof. Andrzej Bogucki Polskie Towarzystwo Zaburzeń Ruchowych i Przewodniczący Sekcji Chorób Układu Pozapiramidowego Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, Prof. Jarosław Sławek, Członek Zarządu Sekcji Chorób Układu Pozapiramidowego, Dr Maciej Krawczyk ze Stowarzyszenia Fizjoterapia Polska oraz Adam Siger z Fundacji Udaru Mózgu. Czynny udział w dyskusji wzięli; , Konsultant Krajowa w Dziedzinie Neurologii Prof. Danuta Ryglewicz, Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych dr Wojciech Matusewicz oraz Wiceprzewodniczący Sejmowej Komisji Zdrowia Poseł Jarosław Katulski.